UX – Een kwelling voor een kaartje

UX en Service Design

Ik heb tickets voor Richard Thompson gekocht. Erg veel zin in, en het leverde meteen materiaal voor deze blogpost op. Want het bestelproces op ticketmaster.nl is een van de vervelendste die ik in tijden gezien heb.    

Het bestelproces

Laten we mijn ervaring eens doorlopen. Op de productpagina is er nog niet zoveel aan de hand. Ik krijg wel al een voorproefje van wat mij te wachten staat in de vorm van een annuleringsverzekering die even duur is als het ticket zelf. Wanneer ik een ticket heb geselecteerd, zoek ik tevergeefs naar een bestelknop. In plaats daarvan zie ik dit:

image

Ik ben wat verbaasd, maar ik snap het nog. Er zijn concerten waarvoor in recordtijd tickets worden besteld, vandaar dat er realtime gekeken wordt of er nog wel tickets beschikbaar zijn. Ik klik dus op ‘zoek tickets’, voordat iedereen behalve ik straks bij Richard Thompson in de zaal staat.

Gelukkig! Er zijn nog tickets maar… ik heb precies één kwartier om deze te bestellen: er staat een timer rechts. De tijd tikt en als ik niet snel ben is mijn kans voorbij.

image

Ik kan deze aanpak nog steeds begrijpen vanwege situaties dat er een stormloop op tickets is. Maar.. het levert wel stress op. Een goed ontwerp loodst daarom de klant in zo’n situatie zo snel en comfortabel mogelijk door het bestelproces heen. 

Wilt u misschien ook..?

Maar daar is geen sprake van. In plaats van de mogelijkheid om snel mijn bestelling af te ronden, krijg ik een waslijst aan ‘aanvullende artikelen’ voor mijn neus, te beginnen met alweer die annuleringsverzekering van daarnet: 

image

En wat dacht je van gehoorbescherming? Elk blokje is een winkelmandje op zich met heel veel informatie en keuzemogelijkheden waar je mee om moet gaan terwijl je in tijdsnood zit. Vooral die ‘ik ga akkoord met de algemene voorwaarden’ is heel verwarrend omdat die meestal pas aan het einde van een bestelproces komt.  

image

Na gehoorbescherming krijg ik ‘cadeauverpakking’. Ik kan wel kiezen uit thema ‘A tot en met F’ waarvan ik er steeds maximaal 8 van kan toevoegen! 

image

Mijn ogen vliegen tussen de timer en alle opties heen en weer, terwijl ik naar de verlossende bestelknop zoek. Ondertussen ben ik bang dat ik iets kies wat ik helemaal niet wil. Maar mijn kwelling is niet voorbij, ik kan alleen weer ‘doorgaan’. De volgende stap is: inloggen of aanmelden.

Het aanmeldproces

Herken je dat? Dat je niet weet of je al eerder een account hebt aangemaakt? Ik probeer wat opties uit, maar ik kom er niet in met wat ik denk dat mijn account zou kunnen zijn. Daarom klik ik op ‘aanmelden’ alwaar ik de volgende gegeven verplicht ben om in te vullen:

  • E-mail *
  • Bevestig e-mail * 
  • Wachtwoord *  
  • Bevestig wachtwoord *
  • Voornaam * 
  • Achternaam * 
  • Geslacht *  
  • Adres + huisnummer * 
  • Postcode * 
  • Plaats * 
  • Land *
  • Telefoon * 
  • Voorkeurstaal *

Dit is natuurlijk ontzettend veel. Waarom willen ze weten of ik een mannetje of vrouwtje ben? Waarom een adres wanneer ik toch een digitaal ticket wil? Waarom een telefoon of voorkeurstaal?  

De…………..timer……………….telt…………………..af

Aanmelden mislukt

Ik vul alles in maarrr.. ik kan mij níet aanmelden; ik blijf op dezelfde pagina zonder dat er iets verandert. Na vier keer opnieuw geprobeerd te hebben, weet ik het even niet meer. Ten einde raad besluit ik dan maar te proberen of ik toch geen account heb. Ik vul mijn e-mail adres in en tot mijn verbazing blijk ik toch een account te hebben.

Hadden ze nou echt op de aanmeldpagina niet de melding kunnen geven dat er al een account met dit e-mailadres bestaat? Er werd geen enkele feedback gegeven! Maar goed, ik kan inloggen. Snel door!!

Betalen

Nou ja, snel, ik moet nog wel wat keuzes maken. De eerste optie bij ‘betalen’ is echter ‘bezorgen’. En ik moet goed lezen, want het kost allemaal weer net iets meer: digitaal, standaard of aangetekend:

image

En dan krijg je weer van die rare opties! Want heb ik al gehoord van American Express Membership Rewardspunten? Wel even akkoord gaan met de Algemene voorwaarden hoor!  

image

En vergeet vooral de Gift Cards niet!!!! Nu met veiligheidscode!! Snel inwisselen!

image

Pas nadat ik al deze opties genegeerd heb, komt er een eind aan de ellende. Ik kon eindelijk de betaalopties kiezen waar ik al die tijd naar op zoek was om de transactie af te ronden. Ondanks de race tegen de tijd is het mij gelukt. Ik ga naar Richard Thompson!

Dark patterns

Ik heb meer dan genoeg bestelprocessen ontworpen om te weten dat een fijne gebruikerservaring helemaal niet zo gemakkelijk te ontwerpen is. Er spelen te vaak systeemfactoren en bedrijfsoverwegingen mee die niet in het belang van de eindgebruiker zijn.  

Toch hadden in dit proces al een paar dingen klantvriendelijker gekund door de volgorde te veranderen: wanneer als eerste gevraagd was of je digitale tickets wilde, hadden de cadeauverpakking, de bezorgopties en het bezorgadres al weggelaten kunnen worden. 

Maar deze bestelflow is met een reden ‘slecht’ ontworpen, ze is bewust zo ontworpen om mensen vanuit een stress situatie extra producten aan te smeren. Niet dat ik iets tegen commercie heb, een winkel is een winkel. Maar er zijn twee manieren om met je klanten om te gaan: je verleidt mensen met een goede ervaring óf je brengt ze in de war in de hoop dat ze fouten gaan maken. Zo’n ontwerppatroon heet dan een dark pattern.      

De laatste voorwaarden

Nou heb ik een muzieksmaak waar weinig mensen voor in de rij staan. Voor mij telt die timer niet. Maar mijn ontwerpershart bloedt wanneer ik denk aan al die mensen die ontzettend graag naar een concert willen waar iedereen naar toe wil. Klanten verdienen echt een betere ervaring. 

Maar het is natuurlijk de vraag of dit bedrijf klantvriendelijkheid wel zo belangrijk vind. De allerlaatste keuze die je in dit bestelproces moet maken, zegt eigenlijk alles:

image

Telephone troubles

UX en Service Design

Vorige week hielp ik een familielid met zijn telefoon: hij kon nog maar een enkel opgeslagen adres terugvinden: ‘Aline’, de rest was verdwenen.

De diagnose
Het eerste wat je in zo’n geval doet, is het probleem zelf vaststellen. Ik ging dus naar het adresboek en zag inderdaad maar een enkel adres staan. Wanneer ik op het pijltje naar beneden klikte om verder te gaan, gebeurde er niets. En ook toen ik een nieuw adres toevoegde, gebeurde er niets.

Ik snapte er niets van, maar ik doe wat iedereen doet die ‘verstand van computers heeft’: op alle mogelijke knopjes klikken totdat er wel iets gebeurt. En zo kwam ik er na een hoop geklik achter dat de adressen niet van A tot Z geordend waren, maar van Z tot A! Aline stond niet bovenaan maar onderaan.
Je moest dus op het apparaat op het pijltje naar boven klikken om de rest van de adressen te zien, niet naar beneden.

En wat het nog vervelender maakte: je kon aan het einde van de lijst (lees: het begin) ook niet doorklikken naar het begin (ik bedoel het einde) van de lijst. Wanneer je dus op het verkeerde pijltje klikte, liep je meteen vast. Grrrr!

Een probleem, drie fouten

Het ontwerp van dit menu was op drie punten verkeerd:

  • Er was geen rekening gehouden met de conventie: de lijst was anders geordend dan gebruikers gewend zijn.
  • Er was geen duidelijke vervolgactie zoals een doorklik naar het begin van de lijst. De gebruiker liep vast.
  • Er werd geen enkele feedback gegeven dat het einde van de lijst bereikt was. Daardoor ga je als gebruiker maar door met ‘het verkeerde gedrag’.

Het zal wel aan mij liggen
Enfin, ik had het probleem opgelost. Maar hoe reageerde het slachtoffer van deze telefoon? Hij excuseerde zich dat hij het eerst niet begrepen had! Dat lijkt vreemd, maar ik kom het vaker tegen: mensen hebben een soort heilig respect tegenover software en electronica en vinden zichzelf al vlug te kort schieten.

Ik heb hier een rigoreuze mening over; wat mij betreft ligt het probleem altijd bij het ontwerp in plaats van bij degene die het ontwerp niet snapt. Want gebruikers zijn niet beter in ontwerpen dan ontwerpers zelf, maar ze zijn wel betere gebruikers. Zij gebruiken de ontwerpen in het echt en zijn daarom de ervaringsdeskundigen.

Daarom: geen verontschuldigingen meer! Nooit!

De UX-designer in een agile team.

UX en Service Design

De afgelopen maanden werkte ik als interactie ontwerper binnen een agile ontwikkelteam. We werkten aan een bestaand project wat verder moest worden ontwikkeld, een situatie waar agile development zich prima voor leent. Het werk is erg leuk, maar ik merk ook in deze werksituatie dezelfde tendens die ik al beschreef in mijn blog over ’ontwerpers in het agile tijdperk’:

  • Er is weinig tijd om afstand te nemen.
  • De nadruk ligt op het bouwen van functionaliteit: er wordt meteen in schermen en code gedacht.

Het is logisch dat het proces zo snel gaat, want er moet een team door kunnen werken. Maar daardoor wordt er wel snel doorontwikkeld op oplossingen die misschien helemaal niet zo’n goede oplossing zijn. Een belangrijk deel van mijn werk is dan ook om dat proces af te remmen. Dat begint dan vaak met het herformuleren van user stories;

De bezoeker wil een landingspage om een overzicht van zijn werkstromen te zien

herformuleer ik tot:

De werknemer wil inzicht in zijn werkstromen omdat..

En dan praten we over wat nou écht de reden is dat zo iemand zijn werkstromen wil zien. En dan pas bekijken we of de oplossing nou een landingspagina moet zijn of dat een andere oplossing niet veel beter is. Er worden veel te snel functionele oplossingen bedacht voor problemen die juist met de organisatie van de content te maken hebben.

Zo’n remmende rol is niet gemakkelijk, er staan ten slotte wel een groep programmeurs met de vingers boven het toetsenbord te wachten. Maar ik moet zeggen dat het enorm gewaardeerd wordt, zowel door de klanten als door de ontwikkelaars. Dus voor alle UX ontwerpers die in deze hectische rol komen: ga ervoor en durf de rem erop te zetten. Het levert uiteindelijk beter werk en tevredener klanten op.

UX – Over anders kijken

UX en Service Design

Ik wil het eerst even over koopgedrag hebben. Grofweg heb je twee basisinstellingen bij het kopen van een product:

  1. Je wilt er over nadenken
  2. Of je wilt dat helemaal niet

De nadenkstand

De eerste instelling heb je wanneer je ‘iets nieuws’ wil. Dan ga je actief aan de slag: je kijkt en je vergelijkt, je wikt de risico’s af. De eerste keer dat ik een smartphone uitzocht, ben ik daar avonden mee bezig geweest.

De herhaalstand

Het gaat iets anders wanneer je voor de zoveelste keer hetzelfde moet hebben, bijvoorbeeld in de supermarkt. Dan loop je blindelings naar de juiste plek, je pakt wat je altijd pakt zonder te kijken en hop, je bent bent weer weg.

En dat was ook wat ik deed, toen ik mijn tweede smartphone kocht. Toen wilde ik niets nieuws: de oude begon te haperen en ik wilde snel ‘nog zoiets’. Ik ging meteen naar de site waar ik de vorige besteld had en nam dezelfde. Althans, ik nam dan een versienummer hoger, want dat was vast ook ietsje beter, toch? Ik heb zelden zo’n miskoop gedaan, het was een onding dat in niets op de vorige versie leek.

Maar de miskoop is niet het punt. Het punt is dat ik na slechts een keer bewust te kiezen, al op routinegedrag overstapte. En zo doen héél veel mensen het. Het kost energie om bewust keuzes te maken en daarom kiezen we vaak voor routine.

Ontwerp

Maar waarom heb ik het hier eigenlijk over? Omdat bij het ontwerpen van websites en apps mensen vooral op de eerste manier bezig zijn. Ze praten intensief en bewust over welke informatie waar moet staan, wat allemaal moet kunnen en wat de logica is tussen al die informatie. Ze zijn namelijk bezig met iets nieuws wat best veel geld kost.

Maar wanneer mensen websites en apps gebruiken, doen ze heel vaak op de tweede manier: niemand die even de tijd neemt om de logica of de bedoeling van de site te doorgronden: net als in de supermarkt klik-klik-klikken ze de richting in waarvan ze denken dat het de juiste is.

Teveel bewustzijn

Er is dus een reeël gevaar dat bij het ontwerpen van een website er te vlug van wordt uitgegaan, dat de doelgroepen het ontwerp wel zullen begrijpen. De ontwerpers zijn gewoon te bewust bezig :). De enige manier om dat risico te ondervangen is om tijdens de ontwerpfase al met de doelgroepen te testen.

UX – Kwaliteitsproducten

UX en Service Design

Nieuw jaar: nieuwe kansen en nieuwe voornemens. Zou er bij veel creatieve bedrijven ‘kwaliteit leveren’ op hun lijstje staan? Vast wel, de lol van ontwerp is dat je mooie dingen maakt. Maar wat wordt nou precies met kwaliteit bedoeld? Wanneer is iets nou ‘goed’?

Daarvoor ga ik de vraagstelling omdraaien: wanneer is iets niet goed? Die insteek heb ik niet van mijzelf maar uit ‘Why we fail’ van Victor Lombardi.
Er zijn drie aandachtsgebieden waarbinnen een product kan mislukken:

  1. Gebrek aan functionaliteit
  2. Moeilijke bediening
  3. En de meest abstracte: de ‘ervaring’

De eerste twee zijn heel concreet: het is er niet of je vind het niet. Maar wanneer aan die twee voldaan is, kom je bij ‘ervaring’ uit: Ligt het lekker in de hand? Wordt je er blij van? Wil je het graag gebruiken?

Een kwalitatief goed product moet functioneel compleet zijn, handig te gebruiken zijn en emotioneel aanspreken.

Andere focus, andere antwoorden
Binnen een ontwerpproces hebben verschillende mensen een totaal andere focus. Die zullen dus ook allemaal andere antwoorden geven wanneer het over kwaliteit gaat. Bijvoorbeeld:

  • Bij bediening kijkt een visual designer naar de look en feel, de interactie designer naar de flow van het product
  • Bij ervaring denkt een strateeg aan uitstraling en een programmeur aan de performance

En het mooie is, ze hebben allemaal gelijk. Vergeet daarom nooit te zeggen wát je eigenlijk bedoelt wanneer je het over kwaliteit hebt. Want mooi kan veel betekenen.

UX – Onbegrepen UI designers

UX en Service Design

Goh, UI designer staat op de tweede plaats van een onderzoek naar de ‘minst begrepen beroepen door ouders’! Nou heb ik een gezonde scepsis tegenover dit soort onderzoeken (ik vraag mij ook meteen af of studenten wel weten wat hun ouders doen), maar ik begrijp het wel: de term UI designer (User Interface Designer) wordt niet voor maar een beroep, maar voor een hele set van beroepen gebruikt. En die hebben allemaal met het ontwerpen van een product te maken.

Vacature omschrijvingen

Bekijk de gemiddelde vacature voor een UI designer van een IT bureau maar eens. Dan wordt de UI Designer al snel een User Experience (UX) Designer die

“wireframes moeiteloos kan omzetten in zowel Indesign, Photoshop, HTML, CSS en JavaScript. Mobile heeft geen geheimen voor je. Je beschikt over uitstekende people skills om de wensen van de klant te vertalen naar een user friendly design.”

Los van of je al die termen begrijpt: zo’n omschrijving is geen functie meer. Wanneer je het met het maken van een film vergelijkt zou hier kunnen staan dat je:

“Het geschreven scenario moeiteloos om kan zetten in storyboards. Je vertaalt deze in decors, acteurs, belichting en geluid. Je monteert en bewerkt de film digitaal en beschikt over uitstekende people skills om met de producers over het mogelijke eindresultaat te praten.

Nou ja, in de praktijk doen veel mensen veel dingen tegelijk. Mijn eigen LinkedIn profiel is ook heel breed en daar staat toch echt in wat ik allemaal doe. Laten we, om de functie van UI designer iets duidelijker te maken, dat ontwerpproces van een product globaal indelen:

Vier aandachtsgebieden

Als UX designer bij een internetbedrijf ontwerp ik mee aan websites die bedrijven voor hun doelgroepen willen hebben (in zo’n proces is het bedrijf dus klant en de doelgroep klant van de klant). Er zijn vier aandachtsgebieden tijdens zo’n ontwerpproces:

UI designer

Wanneer je zoon of dochter zegt dat hij UI designer is, zit hij in groep 4: daar wordt alle informatie uit groepen 1,2 en 3 verwerkt tot iets wat je kunt gebruiken. En iets wat je gebruikt heeft een interface nodig om het product te kunnen gebruiken.

UX designer

Maar wanneer je kind zegt dat hij UX designer is, moet je toch echt even doorvragen, want dan kan hij in alle groepen zitten. Dan kun je met een strateeg, concepter, informatie analist, art director, interactie designer, product designer, usability specialist, visual designer, online marketer, tester of programmeur te maken hebben. Of een combinatie daarvan..
Ik hoop dat het voor iedereen zo allemaal een beetje duidelijker is :).